De begroting 2026, de laatste van deze raad. Niet beleidsarm, zijn voor 4 jaar gekozen, dus we besturen door tot aan de verkiezingen.

De nieuwe opzet van de begroting is duidelijk en prima leesbaar, dus complimenten en ga door op deze weg. Het verband tussen doel en actie wordt duidelijk. Onderwerpen kunnen elkaar versterken, maar ook tegenwerken. Dus de dwarsverbanden moeten in beeld komen. Dan nog de kosten bij de acties en we hebben een transparante begroting.

We vergelijken de begroting met de PPN 2026, maar er zijn sindsdien een paar ontwikkelingen geweest, waar we ook rekening mee moeten houden. Met name de kostenstijging in het sociaal domein is reden tot zorg. Wmo  vraagt ongeveer de helft van de begroting.  Maar gelukkig, we lezen dat een volledige compensatie van het Rijk verwácht wordt.

Onze vraag is dan: hoe kan het college hier rekening mee houden? Kan dit zichtbaar worden gemaakt of houden we onze financiële adem in en hopen we op het beste?

Door naar de hoofdstukken in de begroting:

1. Veiligheid

De ChristenUnie heeft vragen gesteld over de veiligheid voor vrouwen en meisjes. Dank voor de uitgebreide beantwoording. We hopen snel concreet te horen hoe het meldpunt wordt ingericht, goed om dit in breder verband op te pakken. Toch vragen we ook nu weer nadrukkelijk om meer betrokkenheid en aandacht voor de veiligheid van vrouwen. 

Hier een dwarsverband met verkeer, de straatverlichting. Doe rustig aan met het verwijderen van lantaarnpalen. Ook voor veel ouderen is weinig of gedimde verlichting hinderlijk. Hier schuren natuur en veiligheid.

Graag horen we de reactie van het college, kunt u toezeggen dat u voorrang geeft aan sociale veiligheid, en belanghebbenden, waaronder vrouwen, en mensen met een beperking, nadrukkelijk betrekt bij inrichting van de openbare ruimte? 

2. Verkeer, vervoer, waterstaat

De ChristenUnie is blij met de aandacht voor zandwegen. Nog maar weer nadrukkelijk aandacht hiervoor bij de aanleg van bijvoorbeeld de doorfietsroute en fietspad Oude Tolweg.

Al jaren geleden is een motie aangenomen over het herstel van het fietspaadje langs de Kerkweg van Vries naar Yde. Er is zelfs al geld voor. Geen schelpen, geen beton, gewoon verstevigen. Wanneer gaat dit zijn beslag krijgen? 

 3. Economie

Een goed ondernemersklimaat blijft van belang, ook bij de verdere ontwikkelingen van de centra in Zuidlaren, Eelde én Vries. Daarover komen we nog te spreken bij de concrete plannen in de drie grote kernen. Maar kijk ook naar de kleinere dorpen, hoe houden we daar de leefbaarheid op peil?

4. Sociaal Domein

Nog even over de Wmo. We lezen weinig over pleegzorg, terwijl dit toch een belangrijk aspect is van jeugdzorg die volgens de ChristenUnie meer aandacht en steun verdient. Goede pleegzorg voorkomt duurdere opvang en draagt bij aan kansrijk opgroeien. In 2024 zijn er wel forse uitgaven voor gedaan.

Kan het college aangeven hoe zij pleegzorg – binnen de begroting –kan stimuleren en ondersteunen?

5. Onderwijs, Sport-cultuur-recreatie, Volksgezondheid en milieu

Het streven naar een gezonde leefstijl onderschrijven we voluit. We zien hoe sport, onderwijs en sociaal domein met elkaar verweven zijn. Aandacht voor jeugd, ouderen, en weer sociale veiligheid, hoe ga je respectvol met elkaar om? Goed dat er op zoveel vlakken aandacht voor is.

We zijn er trots op zijn dat de voorzieningen zo goed op orde komen. 

 Begraven, een kort paragraafje, maar de CU is erg blij met deze ontwikkeling rond het onderhoud van begraafplaatsen en de erkenning als historische plaatsen, waar we zuinig op zijn. Ook nog maar eens nadenken over de tarieven…

6. Volkshuisvesting, RO, stedelijke vernieuwing 

Onder sport wordt het belang van de groene long functie benadrukt, die is ook economisch van belang voor het toerisme.  De druk om meer woningen te realiseren is groot, maar dat schuurt met de gewenste open structuur van de gemeente. We zien nog voldoende evenwicht, maar bedenk dat longen langzaam dichtslibben als je er teveel asfalt in brengt. 

 Onder bijzondere woonvormen vallen ook standplaatsen voor woonwagens. Dank voor de uitgebreide beantwoording van de vragen van de ChristenUnie hierover. We zijn benieuwd naar de resultaten van het behoefte onderzoek. Er zit wel fors ruimte tussen de verwachting van woonwagenbewoners en het aanbod van de gemeente. Een meer ruimhartige benadering lijkt ons op zijn plaats. Bedenk: voor een nieuwe standplaats komt een vaste woning vrij. Bij het vaststellen van het Omgevingsplan komen we er op terug.

7. Financiën

Dit blijft zware kost, maar wordt hier duidelijk verwoord. De uitleg over vastgoed is heel verhelderend en belangrijk in deze periode waarin we over het Accommodatiebeleid praten.

Er staat een hele opsomming van de reserves, met soms forse bedragen. Moet dat echt zoveel zijn? Ook dit valt onder scherper begroten naar behoefte. Een voorbeeld: de reserve van 1,2 miljoen voor Corona Steunpakket.

Is het niet tijd om de reserve Corona Steunpakket eens onder de loep te nemen en af te romen? 

Tja, gemeentefinanciën beheren is geen eenvoudig rekensommetje. Veel is onzeker, veel hangt van anderen af. Wat gaat een nieuw kabinet doen?. Het geld van Nij Begun is nog maar afwachten. Waarom zijn er zo even miljoenen naar een AI fabriek geschoven? Wie zal het zeggen
De afgelopen raadsperiode is pittig geweest, er is veel gebeurd, ook in de verhoudingen. Maar de raad heeft ook veel in gang gezet. de ambities staan vast, er is zicht op de uitvoering: een volgend college kan zo verder. 

Begroten lijkt deels gokken. Maar financieel beheer is ook durven, als je wacht tot alles zeker is, kom je nooit tot daden. Prediker, een wijs man, zegt: “wie altijd op de wind let, komt nooit aan zaaien toe, wie altijd naar de wolken kijkt, komt nooit aan maaien toe”. 

Wij wensen deze en de toekomstige raad, college en medewerkers Gods zegen toe bij al het werk dat van ons wordt verwacht.